ตั๋งโต๊ะ เป็นชาวอำเภอหลินเถา เมืองหลงซี ( หลงเส ) มณฑลกานซุ มีชื่อรองว่า จ้งอิ่ง รู้ร่างล่ำสันใหญ่โต มีกำลังบ่าเหนือคนอื่น ชำนาญการขี่ม้ายิงเกาทัณฑ์ ใจคอเหี้ยมเกรียม มักมากในกามารมณ์ บิดาเป็นนายอำเภอหลินเถา
เมื่อเกิดการกำเริบของโจรโพกผ้าเหลือง ตั้งโต๊ะได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้บัญชาการปราบปราม แต่ทำการไม่สำเร็จ ต้องติดสินบนขันทีทั้ง 10 จึงรอดจากพระราชอาญา ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้บัญชาการทหารประจำดินแดนภาคตะวันตก ณ เมืองซีหลง ( คือหลงซี ) ต่อมาโฮจิ๋นพี่นางโฮเฮา เรียกเข้ามาช่วยระงับความวุ่นวายในราชธานีลกเอี๋ยง
ตั๋งโต๊ะเลยยึดอำนาจในเมืองหลวง ถอดหองจูเปียนออกจากราชบัลลังก์ ตั้งหองจูเหียบเป็นกษัตริย์ ทรงพระนามว่าพระเจ้าเหี้ยนเต้ ภายหลังเลยหาเหตุฆ่าหองจูเปียนกันโฮเฮา ราชมารดาเสียเลย แล้วแต่งตั้งตัวเป็นเซียงก๊ก ( สมุหนายก ) ครองอำนาจเหนือพระเจ้าเหี้ยนเต้ อ้วนเสี้ยวกับโจโฉและหัวเมืองต่างๆจึงยกทัพมาปราบตั๋งโต๊ะสู้ไม่ได้เผาเมืองลกเอี๋ยงเสีย แล้วย้ายราชธานีไปตั้งที่เมืองเตียงฮัน มณฑลส่านซี
อ้องอุ้นขุนนางผู้ใหญ่ซึ่งภักดีกษัตริย์จึงวางอุบาย ส่งเตียวเสี้ยนสาวสวยเป็นนกต่อเข้าไปยุให้ตั๋งโต๊ะแตกคอกับลิโป้ทหารเอก ลิโป้จึงฆ่าตั๋งโต๊ะตาย เอาศพตระเวนรอบเมือง แล้วเอาประจานไว้ที่ทางสามแพร่ง ฟันชุดใส่สะดือ เอาไฟจุดตามต่างตะเกียง ภายหลังมีผู้ภักดีเอาศพไปฝังที่เมืองเม่ยอู่ แต่ก็ถูกฟ้าผ่า พายุพัดฝนตกหนัก ทำลายกระดูกหมดสิ้นไป