เตงงาย

เตงงาย เป็นชายตำบลจี๋หยัง เมืองอี๋หยัง ( หงีหยัง ) มณฑลเหอหนาน มีชื่อรองว่า ซื้อจ้าย เป็นกำพร้าบิดามารดาตั้งแต่น้อย แต่มีความมานะที่จะเป็นใหญ่เป็นโต มีความฉลาด ไหวพริบดี มีความแกล้วกล้า มีความคล่องแคล่วในการรบ ชำนาญในการพิชัยสงคราม

เมื่อพบภูเขาสูงหรือทีลุ่มกว้างใหญ่ เป็นต้องคิดใคร่ครวญว่า จะต้องตั้งทัพหรือตั้งคลังเสบียวงอาหารอย่างไรเสมอ เข้ารับราชการอยู่ในบังคับบัญชาของสุมาอี้ก่อน เมื่อวุยก๊กเกิดวุ่นวายภายใน สุมาเจียวกับจูกัดเอี๋ยนเกิดรบพุ่งกันขึ้น

เกียงอุยถือโอกาสนั้นยกทัพเข้าโจมตีวุยก็ก เตงงายได้รับคำสั่งให้คุมทัพออกต่อต่าน ก็สามารถตรึงการรุกของเกียงอุยไว้ได้ นับแต่นั้นเกียงอุยก็ตระหนักว่า ได้พบคู่ปรับที่มีความสามารถเท่าเทียมกันเข้าแล้ว ต่างฝ่ายต่างคอยจังหวะที่จะเข้าโจมตีซึงกันและกันเสมอ

ครั้งวุยก๊กเกิดวุ่นวายภายในอีก สุมาเจียวฆ่าพระเจ้าโจมอแล้วยกโจฮวนขึ้นเป็นกษัตริย์ เกียงอุยก็ยกทัพเข้าตีเตงงายที่เขากิสาน เตงงายตรึงการรุกนั้นไว้ได้อีก เกียงอุยพยายามรุกรานวุยก๊กหลายครั้งแต่ไม่สำเร็จ ต่อมาสุมาเจียวทราบว่า การภายในของจ๊กก๊กอ่อนแอและวุ่นวาย เพราะพระเจ้าเล่าเสี้ยนสิ้นขุนนางผู้ใหญ่มีความสามารถ เจียวอ้วนและบิฮุยก็ตายแล้ว ทรงลุ่มหลงอยู่กับสุรานารีและฮุยโอขันที จึงให้เตงงายกับจงโฮยยาตราทัพเข้าตีจ๊กก๊ก

เตงงายเลือกเข้าทางลัด ผ่านด่านอิมเป๋ง ( อินผิง ) ซึ่งทุรกันดารมาก เมื่อบุกผ่านภูเขามอเทียนเนียแล้ว ลงสู่เมืองอิวกั๋ง รุกอย่างรวดเร็ว เข้าสู่เมืองเฉิงตูนครหลวง จับพระเจ้าเล่าเสี้ยนเป็นเชลยได้โดยง่าย นับว่าเป็นความชอบอย่างใหญ่หลวง เมื่อยึดเสฉวนได้แล้ว เตงงายรายงานมาถึงสุมาเจียวขอพักทหารอยู่ในเฉิงตูก่อน เพราะบอบช้ำอิดโรยมาก

สุมาเจียวสงสัยว่าเตงาจะแข็งข้อ จึงสั่งให้จงโฮยกัยอุยก๋วนหาทางปราบปรามเตงงาย อุยก๋วนบุกเข้าจับตัวเตงงายได้ก่อน แล้วจงโฮยเข้ายึดเมืองเฉิงตูไว้ทั้งหมด ระหว่างส่งตัวเตงงายกับเตงต๋งผู้บุตรขึ้นไปลกเอี๋ยง อุยก๋วนให้เตนซกคุมทหาร 500 ไปจับตัวเตงงายกับบุตรฆ่าเสียกลางทาง เตนซกก็จัดการตามคำสั่งโดยเรียบร้อย