กลยุทธ์สยบมหาอำนาจ (16) : กลยุทธ์จั๊กจั่นลอกคราบสู่แผนขงเบ้งลอกคราบ กลยุทธ์ที่ 21 ของ 36 กลยุทธว่าด้วยกลยุทธ์ จักจั่นลอกคราบ กลยุทธ์นี้มีความหวายว่า รักษาไว้ซึ่งแนวรบเยี่ยงเดิม ให้ดูน่าเกรงขามเหมือนเก่า ฝ่ายมิตรก็มิสงสัย ฝ่ายข้าศึกมิกล้าผลีผลาม ครั้นแล้ว จึงถอนตัวอย่างปกปิด เคลื่อนกำลังหลักให้หลบเลี่ยงไป “เลี่ยงเพื่อสลาย ลวง” คำนี้มาจาก “คัมภีร์อี้จิง ลวง” “เลี่ยง” ก็คือหลบหลีก “ลวง” ก็คือทำให้งงงวย นี้นับเป็นกลยุทธ์ถอยทัพอย่างไม่กระโตกกระตาก เพื่อเป้าประสงค์ที่กำหนดไว้ หรือหลีกเลี่ยงความสูญเสียอย่างหนึ่ง
ในสมัยสามก๊กการถอนทัพเป็นเรื่องสำคัญมาก หากพลีผลามถอนทัพอาจทำให้ข้าศึกตามตีแตกพ่ายได้ ในคราวสงครามปราบวุยก๊กครั้งที่ 6 ขงเบ้งก็ได้ใช้ยุทธวิธีลอกคราบเฉกเช่นเดียวกับจักจั่น โดยหลังจากที่กองทัพขงเบ้งพลาดท่าในการจับสุมาอี้ที่โฮโลก๊ก ขงเบ้งก็ได้ตรากตรำโหมทำงานหนักเพื่อจะพิชิตศึกจนเป็นเหตุให้ขงเบ้งต้องล้ม ป่วยลงและเห็นว่างานนี้จะไม่รอดเป็นแน่แท้ ในช่วงที่กำลังป่วยนี้ขงเบ้งได้ฝากฝังราชการแผ่นดินต่างๆกับขุนนางคนสนิท และได้บอกแผนการถอนทัพหลังจากขงเบ้งตายแล้วให้ฟังว่า
“เมื่อขงเบ้งตายแล้วห้ามทหารทุกคนร้องไห้ หรือเปลี่ยนเป็นชุดไว้ทุกข์ ใครทำให้เกิดความวุ่นวายประหารได้ทันที และขงเบ้งได้ทำพิธีสะกดดาวไม่ให้ดาวประจำตัวตกลงจากฟากฟ้า รวมถึงสั่งให้เกียงอุยคุมทัพอยู่ด้านหลังป้องกันไม่ให้สุมาอี้ยกทัพมา” หลังจากจัดแจงงานต่างเสร็จสิ้นแล้วขงเบ้งก็สิ้นใจ สุมาอี้เห็นดาวประจำตัวขงเบ้งหม่นหมองและร่วงลงมา จึงดีใจและคาดการณ์ว่าขงเบ้งคงตายแล้ว จึงสั่งจัดเตรียมกองทัพแต่ไม่ทันไรดาวของขงเบ้งที่ร่วงลงมากลับลอยขึ้นไป อยุ่ที่เดิมและยังสว่างสดใส ทำให้สุมาอี้หวั่นเกรงอีกครั้งว่าจะเป็นแผนการจึงได้ยั้งทัพไว้ก่อน
ในที่สุดสายลับของฝ่ายสุมาอิ้กลับมาแจ้งข่าวว่าขงเบ้งตายแล้ว สุมาอี้จึงสั่งเคลื่อนทัพตามไปโจมตี เกียงอุยทหารเอกของขงเบ้งเห็นดังนั้นจึงสั่งให้ทหารแปรรูปขบวนตามปกติและมี การนำหุ่นของขงเบ้งที่นั่งบนเกวียนมาหน้ากองทัพ สุมาอี้เห็นดังนั้นเกิดความตกใจมาก แต่ยังไม่เท่ากับคำที่เกียงอุยตะโกนไปหาสุมาอี้ว่า “สุมาอี้เจ้าเสียรู้นายเราอีกแล้ว จงยอมตายซะเถอะ” หลังจากสุมาอี้ได้ยินดังนั้นจึงสั่งให้ทหารถอยทัพกลับค่ายอย่างไม่คิดชีวิต เกียงอุยจึงคุมทัพกลับเสฉวนต่อไป หลังจากผ่านไปหลายวันมีสายลับมาแจ้งแก่สุมาอี้ว่า หลังจากสุมาอี้ถอนทัพไปแล้วทหารเสฉวนร้องไห้กันอื้ออึงมีการเปลี่ยนชุดเป็น ชุดไว้ทุกข์ คาดว่าขงเบ้งจะเสียชีวิตจริงๆ สุมาอี้ได้ฟังดังนั้นก็อุทานออกมาว่า”นี่ข้าโดนขงเบ้งหลอกอีกแล้วหรือนี่ ตอนยังมีชีวิตอยู่ยังพอคาดการณ์ได้ ตายไปแล้วยิ่งคาดการณ์ไม่ได้ใหญ่ คนคนนี้เก่งจริงๆ”
กลยุทธ์นี้สรุปได้ว่า “จักจั่นลอกคราบ เป็นวิธีสะบัดให้หลุดพ้นจากการเผชิญหน้ากันข้าศึก ด้วยการเคลื่อนย้ายหรือถอยทัพ ที่ว่า “ลอก” มิใช้อย่างตื่นตระหนก อย่างขวัญหนีดีฝ่อ แต่ยังคงไว้ซึ่งรูปโฉมภายนอก ทว่าได้ถอดเนื้อหาออกไปหมดสิ้นแล้ว หนีแสดงว่าไม่หนี ปกปิดข้าศึก เพื่อให้หลุดพ้นจากห้วงอันตราย วิธีการ “ลอกคราบ” มีหลายแบบหลายอย่าง เนื้อแท้ก็คือการใช้เล่ห์กลหลอกลวงข้าศึก เป็นพฤติการณ์ที่ใช้การพรางตา ปลอมปนความจริงเอาตัวรอดนั้นเอง”