ไซอิ๋ว เป็นวรรณกรรมของจีน ซึ่งนับว่าสุดยอดวรรณกรรมเทียบเท่าสามก๊ก ซ้องกั๋งและความรักในหอแดง ไซอิ๋วถูกแต่งขึ้นประมาณปี ค.ศ. 1590 ช่วงราชวงศ์หมิง ประพันธ์โดย อู๋เฉิงเอินอิง โดยเรื่องไซอิ๋วนี้เกิดขึ้นในสมัยราชวงศ์ถัง ซึ่งเกี่ยวกับพระถังซัมจั๋งที่ต้องเดินทางไปอัญเชิญพระไตรปิฏกจากชมพูทวีป หรือประเทศอินเดีย กลับมายังเมืองฉางอัน โดยที่พระเจ้าถังไท่จงได้นับถือพระถังซัมจั๋งเป็นน้องอีกด้วย
ไซอิ๋วในประเทศไทย ไซอิ๋วถูกแปลเป็นภาษาไทยครั้งแรกก่อน พ.ศ. 2349 มีความยาว 17 เล่มสมุดไทย และ ตีพิมพ์เป็นครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อ พ.ศ. 2417 โดยโรงพิมพ์หมอบรัดเลย์
รวมถึงปัจจุบันมีการพิมพ์ออกมาอีกหลายครั้ง